Ken jij alle interactie-vaardigheden? Vanaf nu wel!
By Esther van der Leek on 19 mei 2023 in Borging, Kennis en vaardigheden, Pedagogiek in de kinderopvang, Pedagogisch coach
Leuk dat je er bent! Waarschijnlijk ben je hier omdat je de QR code op je mok hebt gescand. De 6 interactievaardigheden op een mok. Hoe verzin je het?
Nou, daar zit een gedachte achter. Een belangrijke slogan bij Pedagogisch Hart is: Pak je momentje!
Elke dag een kort pedagogisch momentje, elke dag even aandacht voor die belangrijke interactievaardigheden en elke dag even gedachten en ervaringen uitwisselen met je collega of studiegenoot.
Laagdrempelig
Ik ben altijd op zoek naar manieren die (toekomstige) pedagogisch professionals op een leuke en laagdrempelige manier laten leren. Zo wordt pedagogiek een onderdeel van je dagelijkse werk. En ook hier geldt: de kracht van herhaling!
Dus pak je momentje…
Natuurlijk even voor een korte pauze met een kopje koffie of thee, maar ook om stil te staan bij jouw prachtige en belangrijke vak. Hier vind je kennis en inspiratie over de 6 interactievaardigheden.
Interactief
Scroll vooral even door naar de ‘Vraag van het moment’ Deze wisselt regelmatig zodat je nieuwe dingen blijft leren. Leuk om samen met je collega’s te beantwoorden.
Waar ga jij vandaag mee aan de slag?
Het belang van goede interactie
Onze manier van communiceren met kinderen maakt het verschil! De kwaliteit van de interactie tussen pedagogisch professionals en kinderen bepaalt voor een groot deel de pedagogische kwaliteit op de groep.
Zij hebben met hun interactievaardigheden grote invloed op het welzijn en de ontwikkeling van kinderen in de kinderopvang. Daarom kan er niet genoeg aandacht voor zijn!
“Goede interactie is interactie die op een kindvolgende manier bijdraagt aan het bereiken van de vier opvoedingsdoelen.”
Uit: Interactievaardigheden.
Een kindvolgende benadering van Anneke Strik en Jacqueline Schoemaker
Vraag van het moment
Die onrustige overgangsmomenten. Wat doe jij om ze soepel te laten verlopen?
Kinderen hebben vaak extra emotionele ondersteuning nodig bij overgangssituaties. Zo kan de binnenkomst op de groep voor sommige kinderen overweldigend zijn. Een druk moment waarbij je als pedagogisch professional je aandacht moet verdelen tussen ouder, kind en de andere kinderen op je groep. Kinderen moeten echt even landen en hebben jou hierbij nodig.
Overgangsmomenten en zelfsturing
Of je nu van het tafelmoment naar vrij spelen gaat, vanuit de kring de jassen aan gaat trekken of na een activiteit alles weer gaat opruimen. Tijdens overgangsmomenten bestaat het gevaar dat kinderen zich vervelen of niet goed weten wat ze moeten doen en stuurloos worden. Er kan dan veel onrust ontstaan.
Overgangsmomenten vragen veel zelfsturing van kinderen. En dat is lastig voor peuters en kleuters, want zelfsturing is bij peuters en kleuters nog volop in ontwikkeling.
Zoom samen met je collega eens in op deze overgangsmomenten. Hoe verlopen die bij jullie op de groep? Hoe ondersteun jij kinderen tijdens deze overgangsmomenten? Bespreek samen wat je hebt gezien, waar je tevreden over bent en wat je wilt verbeteren.
Welke interactievaardigheid staat hier centraal?
Even opfrissen
1. Sensitieve responsiviteit
2. Respect voor autonomie
Geef jij genoeg ruimte aan kinderen? Stimuleer jij actief dat kinderen zelf iets (mogen) doen of kiezen? En dat op hun eigen manier? Kinderen krijgen meer zelfvertrouwen als zij ervaren dat ze zelf iets kunnen. Kijk waar de behoeftes van kinderen liggen en probeer ze zoveel als mogelijk te volgen in tempo en interesses.
3. Structureren en leidinggeven
Kun jij op een goede manier duidelijk maken wat er van de kinderen verwacht wordt? En hoe zorg jij ervoor dat kinderen zich daar ook aan kunnen houden? Rituelen en routines dragen bij aan voorspelbaarheid. Het helpt kinderen grip te krijgen op hun omgeving. Hoe geef jij positief leiding aan je groep?
4. Praten en uitleggen
5. Stimuleren van ontwikkeling
Kansen grijpen en kansen creëren. Wat doe jij om de ontwikkeling te stimuleren? Is de ontwikkelingsstimulering kindvolgend en gericht op de brede ontwikkeling? Heb je daarbij oog voor het individuele kind, maar ook voor de hele groep? Kennis van de ontwikkelingsgebieden is hierbij essentieel.
6. Begeleiden van onderlinge interacties
De groep als een soort minisamenleving waarin kinderen op sociaal gebied kunnen oefenen. Hoe stimuleer jij de relaties tussen de kinderen in de groep? Iedere leeftijdsgroep heeft zijn eigen uitdagingen. Wat doe jij om er een positieve groep van te maken. Hoe geef jij leiding aan het groepsproces?
Wist je dat?
Informatie die zowel via woorden als beelden wordt gepresenteerd, wordt gemakkelijker opgeslagen dan wanneer alleen maar woorden worden gebruikt.
Op de mok staat daarom bij elke interactievaardigheid naast de tekst ook een passende afbeelding. Deze verbinding maakt dat het makkelijker wordt om iets te onthouden.
De mok als tool om de interactievaardigheden onder de aandacht te houden.
Inspiratie
Binnen de interactievaardigheden zijn veel thema’s waar je over kunt leren.
Hieronder een selectie ter inspiratie voor bijvoorbeeld een persoonlijk doel, een teamdoel, een themabijeenkomst, een cursus, een studiedag, een teamoverleg, een verdieping, een blog, een spel, een coachingsvraag, een organisatiedoel enzovoort.
Ter inspiratie een lange lijst met mooie onderwerpen binnen de interactievaardigheden.
1. Sensitieve responsiviteit
- Een band opbouwen met kinderen
- Oog hebben voor signalen
- Contact maken
- Overgangssituaties begeleiden
- Omgaan met emoties (ook die van jezelf)
- Zelfvertrouwen
- Hoe geef je complimenten
- Wennen
- Huilen
- Stress bij baby’s
- Temperamentvol gedrag
- Stille kinderen
- … welke onderwerpen weet je nog meer die passen bij deze interactievaardigheid?
2. Respect voor autonomie
- Kindvolgend werken
- Zelfredzaamheid
- Ontdekken
- Keuzes geven
- Risicovol spel
- Ingaan op initiatieven van kinderen
- Vertrouwen in kinderen hebben
- Mogen helpen. Klusjes doen
- Kinderparticipatie
- De participatieladder van R. Hart
- Ruimte voor vrij spel
- Visie van Emmi Pikler
- … welke onderwerpen zijn er nog meer die passen bij deze interactievaardigheid?
3. Structureren en leidinggeven
- Wat is structuur bieden
- Wat is leidinggeven
- Jijzelf als pedagogisch professional. Welke behoefte heb jij zelf aan structuur?
- Dagprogramma
- Groepsorganisatie
- Flexibiliteit
- Taakverdeling
- Voorspelbaarheid
- Routines en rituelen
- Indeling ruimte en overzicht materialen
- Regels en afspraken op de groep
- Voorbeeldgedrag pedagogisch professional
- Thomas Gordon, visie op positieve communicatie
- Omgaan met ongewenst gedrag
- Stimuleren van gewenst gedrag
- … welke onderwerpen zijn er nog meer die passen bij deze interactievaardigheid?
4. Praten en uitleggen
- Taalontwikkeling
- Non-verbale aspecten in communicatie
- Gesprekken met kinderen
- Benoemen
- Ruimte geven aan kinderen voor het vertellen van hun ervaringen
- Speelpraten, Doenpraten , Denkpraten,
- Steunpraten
- Actief luisteren
- Goede vragen stellen
- Voorlezen, rijmpjes, versjes en liedjes
- Woordenschatontwikkeling
- Filosoferen met kinderen
- … welke onderwerpen zijn er nog meer die passen bij deze interactievaardigheid?
5. Stimuleren van ontwikkeling
- Brede ontwikkeling
- De mijlpalen van de motorische ontwikkeling
- Zintuiglijke ontwikkeling bij baby’s
- Aansluiten bij het kind
- Zone van naaste ontwikkeling – Vygotsky
- Kijken en luisteren naar kinderen
- Spelbetrokkenheid
- Kansen creëren en kansen grijpen
- de 3 V’s (Verkennen-Verbinden-Verrijken)
- Talentontwikkeling
- Hoe goed ken je de ontwikkelingsgebieden
- Spelontwikkeling
- Verschillen tussen jongens – meisjes
- Open eind materialen
- … welke onderwerpen zijn er nog meer die passen bij deze interactievaardigheid?
6. Begeleiden van onderlinge interacties
- Positief leidinggeven groepsproces
- Sociaal gedrag stimuleren
- Samenspel tussen kinderen
- Omgaan met conflicten
- Vriendschappen
- Diversiteit
- Iedereen hoort erbij
- Pedagogisch klimaat
- Pesten
- Sociale vaardigheden
- Sociogram
- … welke onderwerpen zijn er nog meer die passen bij deze interactievaardigheid?
Hoe zorgen jullie voor borging?
Heel veel pedagogisch professionals hebben een training gehad over de 6 interactievaardigheden. Vol enthousiasme pas je het geleerde toe op je groep. Helaas, na een paar maanden merk je dat het alweer is weggezakt. De waan van de dag overheerst. Herkenbaar?
Om te zorgen dat je actief bezig blijft met het ontwikkelen van je interactievaardigheden is borging belangrijk. Hoe doe je dat?
Borging betekent dat succesvolle verbeteringen behouden blijven en gedeeld worden. Het wordt onderdeel van bestaande routines en het heeft daarmee een vaste plek binnen je dagprogramma. Borging betekent dat er blijvende aandacht is voor het onderwerp.
“Op welke manieren besteedt jouw organisatie of opleiding aandacht aan de
6 interactievaardigheden?”
Download Poster Interactievaardigheden
Download hier de poster met de 6 interactievaardigheden uit Pedagogisch Scheuren 2023. Hang het op locatie, in de personeelskamer, de wc of op een andere plek waar medewerkers of studenten regelmatig komen.
Blijvende aandacht is belangrijk!
